Η μελετη του σωστου χρωματισμου του χωρου και η επιδραση του στη διαθεση και τη συνολικη εμπειρια τω

Στη διάρκεια της μέρας, το φως του ηλίου επηρεάζει το βιολογικό μας ρολόι. Στον εσωτερικό χώρο το φως και το χρώμα είναι δύο βασικά στοιχεία που ορίζουν την εμπειρία μας σε αυτόν. Η σημασία τους στην ψυχική και πνευματική ισορροπία του ανθρώπου είναι σημαντική, καθώς και η αναπόσπαστη σχέση τους με την έννοια του χώρου. Φως –χρώμα –χώρος μελετώνται συνολικά στην διαδικασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού για τη δημιουργία της επιδιωκόμενης ατμόσφαιρας χωρίς υπεραπλουστεύσεις.

Το χρώμα δεν υπάρχει χωρίς το φως. Είναι αποτέλεσμα της αντανάκλασής του πάνω στα αντικείμενα. Αποτελεί μέρος της αντιληπτικής εμπειρίας του περιβάλλοντος και προσθέτει ομορφιά στον οπτικό κόσμο.

Το χρώμα στη φύση εξυπηρετεί σκοπούς όπως η παραλλαγή, η προσέλκυση, η προστασία και η προειδοποίηση. Επίσης, βεβαιώνει τον χρόνο και την παλαιότητα – χρονική φθορά των αντικειμένων. Η χρήση του χρώματος στην αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση, χρειάζεται γνώση, έρευνα, μελέτη και πρακτική πάνω σε κάθε έργο ξεχωριστά. Δεν είναι μόνο αισθητική προτίμηση. Σημειώνεται, ακόμη, ότι ο χαρακτήρας ενός χώρου που επισκεπτόμαστε και η έντονη εντύπωση που μας αφήνει, σχετίζεται άμεσα με τη χρωματική του παλέτα. Αυτό οφείλεται κυρίως στα υλικά και τα κράματα που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή του και διαμορφώνουν μια ταυτότητα και μια ατμόσφαιρα μοναδικές για κάθε χώρο.

Οι χρωματικές διαφοροποιήσεις σε ένα χώρο αφορούν στην αντίληψη του όγκου του, τη θερμοκρασία του, ακόμα και την αίσθηση του χρόνου. Το είδος του φωτισμού του χώρου, ο συνδυασμός και η σύνθεση των διαφορετικών χρωμάτων, η θέση ενός χρώματος στο χώρο, η αναλογία της κάλυψής του σε μία επιφάνεια, μεταβάλουν τον χαρακτήρα του. Οι χρωματικές επιλογές καθορίζουν την ατμόσφαιρα που αποκτά ο χώρος καθώς θεωρείται ότι επηρεάζουν τις αισθήσεις και τα συναισθήματα των χρηστών. Η χρωματική ατμόσφαιρα επηρεάζει την ψυχολογία τους, τη φυσική, συναισθηματική και πνευματική υγεία τους, ιδιαίτερα σε καταστάσεις όπου κυριαρχούν το στρες, η θλίψη κοκ.

Είναι δεδομένο ότι το όποιο χρώμα δεν δημιουργεί μία και μόνη αντίδραση αλλά οι προσωπικές εμπειρίες, οι συσχετίσεις και η συνθήκη στην οποία το χρώμα συναντάται, αλληλοαντιδρούν με τον χρήστη.

Τι συμβαίνει όμως σε τουριστικά καταλύματα όπου οι χρήστες εναλλάσσονται;

Ο τόπος που βρίσκεται, οι λειτουργίες και οι δραστηριότητες που φιλοξενεί ένα κατάλυμα καθορίζουν συχνά και τη χρωματική του παλέτα.

Γενικά, οι χρωματικές επιλογές οφείλουν να έχουν καλή επίδραση σε όλους τους ενοίκους, σε εναρμόνιση με το προσωπικό τους γούστο ή όχι. Η επιθυμητή ηρεμία επιδιώκεται με χαμηλή χρωματικότητα, και αποφυγή της μονοτονίας με την εισαγωγή ζωηρών χρωμάτων μόνο σε μικρούς όγκους, επιφάνειες, όπως πίνακες ζωγραφικής, διακοσμητικά κ.λ.π. Για παράδειγμα, για τα υπνοδωμάτια επιλέγονται ήπιοι χρωματισμοί για την αποφυγή της έντασης.

Συνδυαστικά με την αντανάκλαση του φωτός στο νερό, το χρώμα λειτουργεί σαν αρχιτεκτονικό και γλυπτικό στοιχείο ώστε να δημιουργείται μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα προκαλώντας έντονη βιωματική εμπειρία του χώρου. Οι μελετημένες χρωματικές επιλογές, στοχεύουν στη δημιουργία οικείων εικόνων στους επισκέπτες-χρήστες. Αξίζει να επισημανθεί ότι εκτός από τους αρχιτέκτονες και οι καλλιτέχνες συμβάλλουν στη μορφοποίηση του χώρου, χρησιμοποιώντας το χρώμα ως αναπόσπαστο στοιχείο της σχεδιαστικής διαδικασίας.

Τα ζεστά και φωτεινά χρώματα δημιουργούν μία φυγόκεντρη αντίδραση στρέφοντας την προσοχή των ενοίκων ενός χώρου προς τα έξω και προς το περιβάλλον. Ενδείκνυται για παραθεριστικά καταλύματα, με εξωτερικούς χώρους εστιατορίων και κήπους όπου προτιμάται η χρήση αυτών.

Αντίθετα, ένα πιο ήπιο περιβάλλον, με ψυχρά χρώματα και χαμηλότερα επίπεδα φωτισμού δημιουργεί μια κεντρομόλο αντίδραση, στρέφοντας προς τα μέσα την προσοχή. Ενδείκνυται για καταλύματα πόλης, όπου συχνά οι ένοικοι είναι business travellers και μια τέτοια ατμόσφαιρα ευνοεί επίσης την συγκέντρωση και τις διανοητικές εργασίες.

Όταν οι χώροι είναι έντονα και πολλαπλά χρωματισμένοι, οι επισκέπτες περιτριγυρίζονται από χρώμα και βιώνουν το χρωματικό φαινόμενο περισσότερο από το συνηθισμένο. Είναι μία έντονη εμπειρία, μη φυσιολογική, με το χρώμα να χρησιμοποιείται για να κάνει το χώρο ενεργό. Ενδείκνυται για ιδιαίτερα ξενοδοχεία που απευθύνονται σε πολύ περιορισμένο κοινό.

Τέλος, η  εξ’ ολοκλήρου κάλυψη ενός δωματίου ή σουίτας με ένα συγκεκριμένο χρώμα γενικά αντενδείκνυται, ακόμη και του λευκού. Εκτός αν το φως είναι άπλετο, ο χώρος έχει μεγάλα εξωτερικά ανοίγματα με θέα ένα πολύχρωμο περιβάλλον με έντονη αίσθηση της ζωής.

Σε άλλη περίπτωση οι χρήστες βιώνουν έντονες ψυχολογικές εμπειρίες. Στη δυσμενέστερη και οριακή κατάσταση των λευκών και μαύρων κελιών έχουν καταγραφεί με σαφήνεια οι ψυχολογικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει το χρώμα στον άνθρωπο. Τα λευκά και μαύρα κελιά χρησιμοποιούνται σε φυλακές, είναι χώροι 10 τμ , χωρίς ανοίγματα, με μόνη πηγή φωτισμού, το τεχνητό φως σε σταθερή ένταση. Η αρχιτεκτονική τους είναι κατασταλτική και στόχο έχει να κλονίσει την ψυχοσύνθεσή των ενοίκων τους μέσω της απώλειας της αίσθησης του χώρου και του χρόνου.

Αλλά δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε με  το χρώμα αν δεν συμπεριλάβουμε το φως  με την καθοριστική συμβολή του..

Ο ήλιος είναι η σημαντικότερη πηγή φωτός και για τους χώρους και τις μορφές της αρχιτεκτονικής. Αναδεικνύει τα χρώματα και τις υφές των υλικών, τα σχήματα, τα όρια, μπορεί να τα διαστρεβλώσει ή και να τα αναβαθμίσει ή και να προσδώσει αίσθηση μυστηρίου σε ένα χώρο. Το παιχνίδι φωτός και σκιών ζωντανεύουν τον χώρο και τονίζουν τις μορφές του. Το χρώμα και η λάμψη του ηλιακού φωτός μπορούν να δημιουργήσουν μια ευχάριστη και γιορτινή ατμόσφαιρα, ενώ ένα πιο διάχυτο φως μπορεί να επιβάλλει μελαγχολική διάθεση . Ο σχεδιασμός, ο προσανατολισμός, η τοποθέτηση και το μέγεθος των ανοιγμάτων καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο το φως εισέρχεται σε έναν χώρο , την ποσότητα και την ποιότητά του. η οποία ποικίλλει κι εξαρτάται από την εποχή αλλά και τη χρονική στιγμή στη διάρκεια της μέρας.

Το τεχνητό φως είναι εξίσου σημαντικό για τη δημιουργία ατμόσφαιρας στους εσωτερικούς χώρους. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αποτελεί τον κύριο παράγοντα φωτισμoύ ενός χώρου αλλά συμπληρώνει το φυσικό φως και τονίζει τα αρχιτεκτονικά στοιχεία συνεχίζοντας το παιχνίδι φωτός με σκιάς.

Επίλογος

Το φως σε συνδυασμό με το χρώμα, συνδέονται με τρόπο άμεσο και πολυσύνθετο, με τα συναισθήματα. Μπορούν να προκαλέσουν ευφορία ή μελαγχολία, να διεγείρουν ή να καταπραΰνουν, να φοβίσουν ή να ενισχύσουν αισθήματα ασφάλειας. Για αυτό λοιπόν πρέπει η μελέτη τους να επιδιώκει, κατ’ αρχήν, τη δημιουργία θετικών συναισθημάτων σε όσους ζουν, εργάζονται ή χρησιμοποιούν ένα χώρο.